Titeren
De wiskundige benadering van titeren
Het titeren van huisdieren (met name honden), om te besluiten of ze gevaccineerd moeten worden, is erg populair. In dit stukje zullen we proberen uit te leggen wat onze visie daarop is.
TLDR
Je kunt te weinig met de uitslag van de test, om de test goed te praten.
Vaccineren en titeren: de basis
We vaccineren om het immuunsysteem van een mens of dier te prikkelen om klaar te staan als er een echte ziekte voorbij komt. Dit doen we door kapotte onderdelen van zo’n ziekte aan te bieden, of door een echte ziekteverwekker aan te bieden die een veel minder erge infectie oplevert. We gaan hier even niet verder in op de voor- en nadelen van vaccins. Kort gezegd vallen de bijwerkingen enorm mee, en zijn de voordelen van beschermd zijn enorm groot. Het LICG legt dit fraai uit. Voor meer informatie over vaccins bij mensen kunt u bij de Rijksoverheid terecht.
Wat we met het bepalen van een titer (populair: het titeren) doen, is bepalen of er afweerstoffen in het bloed circuleren tegen een bepaalde ziekteverwekker.
De getallen
Zoals we in een eerdere post over diagnostische testen hebben uitgelegd, hangt de waarde van een diagnostische test erg af van een aantal waardes. De sensitiviteit, specificiteit van de test zelf, en de prevalentie (hoe vaak iets voorkomt) in de testgroep. Wij adviseren sterk dit even door te nemen voordat u het volgende stukje leest. Een iets eenvoudigere uitleg staat hier.
Als we de meest gebruikte titertest nemen (Vaccicheck van NML), brengt dat ons op de volgende waarden:
| Ziekte | Sensitiviteit | Specificiteit |
|---|---|---|
| Distemper-virus | 1 | 0.92 |
| Parvo-virus | 0.88 | 1 |
| Canine adeno-virus | 0.94 | 0.93 |
Normaal gevaccineerde honden zijn voor meer dan 90% beschermd. Dat noemen we een prevalentie van minstens 90% (het aantal dieren dat beschermd is na een goede vaccinatie). Dan krijg je de volgende voorspellende waarden:
| Ziekte | Positief voorspellende waarde | Negatief voorspellende waarde |
|---|---|---|
| Distemper-virus | 0.99 | 1 |
| Parvo-virus | 1 | 0.48 |
| Canine adeno-virus | 0.99 | 0.63 |
Interpretatie
Distemper
Over de voorspellende waarden met betrekking tot Distemper virus hebben we niks aan te merken. We vinden een sensitiviteit van 1 wel erg ambitieus. Als we er van uitgaan dat de testers mens zijn, en dus wel eens foutjes maken, komt de waarde al snel overeen met de uitslag van Parvo.
Parvo
Als er een positieve uitslag uitkomt, weet je vrij zeker dat de hond beschermd is. Goed nieuws! Maar met een beschermingsgraad van minstens 90% kun je dat eigenlijk ook wel vrij zeker stellen zonder de test te doen… Als de test een negatieve uitslag geeft, komt de waarde aardig in de buurt van 50%. Dat wil dus zeggen dat de helft van de honden die negatief test, wel gewoon volledig beschermd is. Daarom is her-vaccineren op zo’n moment erg dubieus. Komt de hond in aanraking met erg veel ongevaccineerde honden, dan is dat misschien een reden om er iets mee te doen. Maar voor de gemiddelde hond in Nederland kun je deze uitslag dus gewoon negeren.
Kort gezegd: positieve uitslag is nutteloos, negatieve uitslag is nutteloos. En dat geldt dus eigenlijk ook voor Distemper virus hierboven.
Canine Adenovirus (hepatitis)
Wederom een erg lage negatief voorspellende waarde: kunnen we dus vrij weinig mee.
Leptospirosis
Hey, die staat er niet bij! Dat klopt. Vaccinaties tegen de erg gevaarlijke (voor mens en dier!) ziekte leptospirosis werken maar ongeveer een jaartje. Daarbij heeft titeren sowieso geen zin: die moet je gewoon elk jaar herhalen.
Dat klinkt vrij ongenuanceerd. Bijna elke dag dat ik mijn honden uitlaat in Dordrecht en omgeving zie ik wel een rat lopen. Ratten zijn de dragers van Leptospirose. Je kunt er dus wel van uitgaan dat al het oppervlaktewater in de regio besmet is. Aangezien de besmetting niet alleen erg gevaarlijk is voor uw huisdier, maar ook voor u (en uw dierenarts), is het advies voor elke hond in de regio: jaarlijks vaccineren tegen Lepto.
Samengevat
Al met al adviseren wij niet zomaar te titeren. Als ze positief uitkomen doe je niks met de uitslag. Als ze negatief uitkomen zijn ze erg onbetrouwbaar. Grappig genoeg zorgen ze op deze manier juist voor onnodig vaccineren.
Wij zijn een voorstander van het normale schema. Dat komt er op neer dat je, na het eerste jaar, gewoon elke 3 jaar de grote vaccinatie geeft (met distemper, parvo en adenovirus), en elk jaar de vaccinatie voor leptospirose.
| Levensjaar | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vaccinatie | L4 | L4 | L4+ DHP | L4 | L4 | L4+ DHP | L4 | L4 | L4+ DHP | L4 | L4 |
Als u om de een of andere reden minder wilt vaccineren (de vaccins tegen distemper e.d. werken soms een stuk langer dan 3 jaar), staat dat u vrij. Bespreek dit dan gewoon met uw dierenarts.
| Levensjaar | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vaccinatie | L4 | L4 | L4 | L4 | L4+ DHP | L4 | L4 | L4 | L4 | L4+ DHP | L4 |
Als u meetelt zult u zien dat dat eigenlijk nauwelijks verschilt van het geadviseerde schema op een hondenleven. Aangezien de bijwerkingen van vaccinatie erg zeldzaam zijn, kun je je afvragen of je niet net zo goed die ene extra vaccinatieronde mee kan pakken van het geadviseerde schema…
Vanuit onze praktijkvoering (om duidelijk te maken dat wij u om medische redenen iets adviseren, en niet voor de centjes) hebben we de prijs voor een leptospirose vaccinatie gelijkgesteld met een vaccinatie met distemper, parvo, adenovirus en leptospirose.
Overige op- en aanmerkingen
Nog twee puntjes die we even wilden aanstippen:
Puppies titeren heeft weinig zin, aangezien het immuunsysteem pre-puberaal iets anders werkt dan bij de volwassen hond.
De voorspellende waarde voor bescherming in de toekomst is niet aangetoond. Dus je kunt (op dit moment in ieder geval) niet zeggen “hij heeft zoveel reactie in de test, dus hij gaat zoveel jaar bescherming geven”. Het zou mooi zijn als dat ooit verandert, maar dat moment is nog niet daar.
Om een voorbeeld te geven: er was een praktijk die eens een doos tests besteld had om het eens uit te proberen. Per ongeluk testte de assistente twee keer hetzelfde bloedmonster. Met twee heel verschillende uitkomsten met betrekking tot de hoeveelheid reactie van de test. Daarmee is de test niet meteen nutteloos, maar er is nog wat werk aan de winkel voordat je dus iets kan voorspellen met de uitslag.
Recente reacties