Allergie bij hond en kat
“Help, mijn hond heeft een allergie!” Het voorjaar begint weer, en daarmee een hoop kriebels. Nieuwsgierig of een bezoek aan de dierenarts zin heeft, of nog even nalezen wat de dierenarts net allemaal verteld heeft over allergie bij hond of kat? We leggen hier uit hoe allergieën en andere jeuk bij honden katten worden aangepakt.
Deze tekst is bedoeld als voor- en naslagwerk bij allergie hond en kat, niet als vervanging van een consult bij de dierenarts.
Prikkels
Jeuk is of een normale reactie op een overdreven prikkel, of een overdreven reactie op een normale prikkel. Spring je in je blootje in de brandnetels, dan is het normaal dat je gek wordt van de jeuk. Maar als je helemaal gek wordt als je het verkeerde wasmiddel hebt gebruikt, dan is dat een overreactie van je huid.
Het is dus zaak om altijd goed na te gaan of het wel een overdreven reactie is. Anders ben je medicijnen aan het geven voor iets wat helemaal geen allergie is.
Symptomen van allergie
Er zijn een aantal vormen van allergie (je kunt opzwellen als een balon, helemaal rood en kriebelig worden, of diarree krijgen). In dit stukje beperken we ons grotendeels tot de huidvorm: jeuk bij hond en kat.
Veelvoorkomende symptomen bij huisdieren zijn:
- Oorontstekingen
- Anaalzakproblemen
- Rode huid
- Overdadig krabben
- Overdadig schoonlikken
Atopie en voedselovergevoeligheid
Het lastige is dat er twee soorten allergie verantwoordelijk kunnen zijn voor de jeukklachten. En om de puzzel nog frustrerender te maken: je kunt ook nog beide soorten tegelijk hebben.
De ene vorm noemen we atopie, wat neer komt op een overgevoeligheid voor dingen in de omgeving. Denk aan zaadjes van planten (gras, berkenbomen, etc), sporen van schimmels, maar ook zaken als huisstofmijt.
De andere vorm noemen we een voedselovergevoeligheid. Dat houdt in dat je huidklachten kunt krijgen, omdat je toevallig niet tegen een bepaald eiwit in je voer kunt.
Atopie: de diagnose
Het is onmogelijk om met 100% zekerheid te zeggen dat de jeuk komt door iets in de omgeving. Er kunnen wel een hoop aanwijzingen zijn dat de klachten komen door atopie:
- Alleen klachten tijdens een bepaald seizoen
- Voornamelijk klachten aan plekken met weinig vacht
- Voornamelijk klachten aan plekken die de grond raken
- Klachten blijven bestaan, ook als de patiënt op een hypoallergeen dieet staat
Er zijn ook bloedtesten voor allergieën, maar die zijn nadrukkelijk niet geschikt om de diagnose te stellen. Ze geven namelijk veel vals positieven. Nutteloos voor de diagnose, maar soms wel nuttig voor de therapie (zie hieronder).
Voedselovergevoeligheid: de diagnose
Als je jeuk krijgt van je voer, is dat over het algemeen van een eiwit in dat voer. De meest voorkomende boosdoeners zijn:
- koe
- melkproducten
- kip
Maar ook andere eiwitten, zoals granen en vis kunnen de bron van de klachten zijn.
De enige manier om er achter te komen of dat zo is, is voer geven waar dat vervelende eiwit niet in zit. Dat noemen we een eliminatie dieet.
De gouden standaard daarin (dus het beste van het beste) is een dieet met enkel een uniek eiwit als eiwitbron. Dus een eiwit wat de hond of kat niet in het standaard eten heeft gehad. Denk hierbij aan eend, hert, kangoeroe, etc. Daarbij dan aardappel, of rijst en mogelijk wat gekookte groente.
Een andere vorm van eliminatie dieet is het voeren van een voer waar de eiwitten met een chemisch trucje zo klein gemaakt zijn, dat het lichaam er niet op kan reageren. De gehydrolyseerde eiwitten.
Als je zo’n dieet geeft, kan het wel 9 tot 12 weken duren voordat je effect ziet! Dat is ERG belangrijk om te beseffen. Dus even een paar weekjes op een nieuw voer is niet genoeg om er conclusies aan te verbinden. En eet de patient in die tijd stiekem een stukje koe, kip of eierkoek, dan beginnen de 9 tot 12 weken weer opnieuw te tellen. Dus bij een eliminatiedieet moet u:
- het juiste voer kiezen
- het lang genoeg volhouden
- heel goed opletten dat er niet iets anders gegeten wordt
De aanpak van allergie
Tijdens het onderzoek probeert de dierenarts zoveel mogelijk aanwijzingen te vinden om het vlaggetje in bij atopie, danwel bij voedselovervoeligheid te plaatsen. En dan ook nog eens de mogelijkheid openhouden dat het een beetje van allebei is!
Vaak komt dit er op neer dat er meteen met een eliminatie dieet begonnen wordt (vooral omdat het zo lang duurt tot je effect kunt verwachten). Dan wordt er, afhankelijk van de ernst van de klachten, ook met andere medicatie begonnen.
Het belangrijkste om te beseffen is dat je nooit van allergieën af komt. Het enige wat je doet is, met veranderingen in leefwijze, verandering in voer en waar nodig medicatie, de klachten zo mild mogelijk te houden.
Atopie: de behandeling
Bij omgevingsallergiën zijn er op het moment een aantal mogelijke behandelingen. Sommige daarvan zijn medicamenteus, andere niet. Dingen die geen echt medicijn zijn:
- de patiënt afspoelen
- voer met goede oliën geven
- plekken/tijdstippen ontlopen
Los daarvan zal het meestal toch nodig zijn om medicijnen te geven. Dat zijn dan stoffen die het immuunsysteem op een bepaalde manier onderdrukken. Daarin heb je de hele ouderwetse (en daarmee ook goedkope) met helaas veel bijwerkingen, en de hele moderne (en daarmee ook een stuk duurder) met minder tot nauwelijks bijwerkingen.
Ook bestaat er zoiets als desensibilisatie. Da’s een lang woord om te zeggen dat je het lichaam minder gevoelig probeert te maken voor de dingen waar het allergisch op reageert. En dan komt de bloedtest om de hoek kijken: Dan meet je de zaken waar de hond (of kat) nog wel eens allergisch voor zou kunnen zijn, zodat ze dat in een flesje kunnen stoppen wat je dan weer aan de hond of kat kunt geven. Bij honden levert dat in 70% van de gevallen een verbetering van de klachten op. Dat is dus niet een genezing! Het is enkel een middel in onze gereedschapskist om te zorgen dat je minder klachten hebt bij mind medicatie.
Voedselovergevoeligheid: de behandeling
Bij allergie voor iets in het voedsel is de behandeling heel simpel: zorgen dat die onderdelen niet meer in het voer zitten. Meestal is het dan voldoende om gewoon het dieet aan te passen, en dan zullen er af en toe nog uitbraken van jeuk zijn als er in het park ergens een restje mensenvoer wordt gevonden, of een kattenpoepje wordt opgegeten. In sommige gevallen ontwikkelt de hond of kat tzt een nieuwe allergie voor een nieuw eiwit. Maar tegen die tijd zijn de baasjes geroutineerd, en is dat met een hypoallergeen voer zo opgelost.
Allergie: de belangrijkste boodschap
Wat het meest fout gaat in de communicatie bij allergieën is dat je een allergie hebt voor het leven. Het is dus nooit zo dat je even een weekje pillen geeft, en het daarna over is. Of dat je tussendoor nog wel een beloninkje mag, omdat je zo braaf bent. Het gaat nooit over, maar er zijn gelukkig genoeg middelen om voor ieder een passende behandeling in elkaar te draaien. En daarmee blijft het leuk voor iedereen.
Dat de allergie nooit weg gaat, is ook de reden dat wij, bij Dierenkliniek Dordrecht, gratis controles bij zaken als oorontstekingen doen: we hebben liever dat mens en dier een paar keer extra binnenloopt, zodat we de oorzaak onder controle krijgen. Anders ontspoort zoiets de hele tijd, wat erg vervelend is voor de hond, duur voor het baasje, en frustrerend voor de arts.
Recente reacties