Castratie hond, nodig of niet

Dit stukje gaat niet over hoe een castratie bij een hond in zijn werk gaat, maar waarom honden gecastreerd worden (of niet!).

Castratie wegens gedragsproblemen

De meest voorkomende reden om reuen te castreren is in Nederland problemen met gedrag. Voor het gemakt delen we die op in twee grote problemen.

(Hyper-)seksueel gedrag als probleem

Sommige honden zijn letterlijk maar met één ding bezig. Die rijden op alles wat los en vastzit, of in ieder geval op zaken die er niet voor bedoeld zijn. Dat gedrag zou je hyperseksueel kunnen noemen.

Andere reuen hebben een vruchtbaar teefje in huis, of in hun vriendenkring, en vertonen seksueel gedrag als dat teefje loops is.

En dan heb je nog de puberende honden: Als honden in de pubertijd zijn (ruw gezegd tussen zesde en achttiende levensmaand), kunnen ze ook nog wel eens aan teefjes denken, als ze niet direct voorhanden zijn.

De kans dat seksueel gedrag (hyper of normaal) minder wordt, als de reutjes gecastreerd worden, is groot. Maar daar horen drie kanttekeningen bij:

  1. Als we alle mensenmannetjes die overdreven seksueel gedrag vertonen tijdens hun pubertijd zouden castreren, zouden er erg weinig hele mannen overblijven
  2. Het kan zo zijn dat je hyperseksueel gedrag wegneemt, maar dan bestaat de kans dat er ander vervelend gedrag voor in de plaats komt
  3. Niet al het seksuele gedrag is seksueel (zo is rijgedrag ook een prima manier om een reactie uit te lokken)

“Dominant” gedrag

Dominantie bij honden is een beetje een heet hangijzer. Een heleboel ongewenst gedrag is lange tijd als “dominant” weggeschreven. Maar meestal is het eigenlijk een stukje onzekerheid, verveling, of misplaatste assertiviteit. Denk maar aan mensen: Haantje de Voorste is vaak eerder onzeker, heeft hersenen die schreeuwen om aandacht, of voelt de groep niet goed aan.

Als je in zo’n geval de reu castreert, neem je een stukje zekerheid en motivatie weg. Dan is de kans groot dat het gedrag erger, of op een andere manier vervelend wordt.

Medische redenen (curatief)

De enige gegarandeerd goede reden voor castratie is een medische: als testosteron zorgt voor een te grote prostaat, of een bepaalde tumor stimuleert, dan kan hij beter weg zijn. Hetzelfde geldt voor testikels waar een plotseling een draai in zit, of waar een tumor in groeit.

Medische redenen (preventief)

De enige reden om eventueel preventief te castreren, is als niet alle balletjes ingedaald zijn. De zogenaamd “cryptorche reu”. Er is namelijk een vergrootte kans op tumor ontwikkeling, in testikels die niet ingedaald zijn. Die kans is klein, en een jaar of 20-30 geleden is er een onderzoek gedaan naar de kans op zo’n tumor, afgezet tegen de kans op complicaties van de castratie zelf. Toen was de conclusie dat het geen zin had om preventief te castreren.

Inmiddels is dat waarschijnlijk veranderd: honden leven langer, en lopen dus meer kans op tumor ontwikkeling. En de anesthesie is een ook een stuk veiliger geworden. Dus de kans aan de tumorkant is groter geworden, en de kans op complicaties van de operatie zijn kleiner geworden. Maar voorlopig heeft niemand het onderzoek opnieuw gedaan met deze data.

Wat wij dus adviseren bij cryptorche reuen is:

  1. De hele pubertijd afwachten
  2. Is er daarna hypersexueel gedrag, dan een tijdelijke castratie
  3. Verbetert het gedrag door de tijdelijke castratie? Dan echt castreren.
  4. Verbetert het gedrag niet, en het betreft een ras met een korter verwacht leven: dan niet castreren
  5. Verbetert het gedrag niet, en het betreft een ras met een langer verwacht leven: alleen de binnenbal(len) verwijderen

Hoeveel werk dat is, hangt af van de locatie van de niet-ingedaalde testikels. Als die in de lies zitten, is het maar een klein beetje meer werk dan een gewone castratie. Als ze in de buikholte zitten, is het net zoveel werk als een sterilisatie operatie bij een teef.

Advies castratie

Aangezien het effect van castratie vaak onzeker is, adviseren wij bijna altijd om eerst tijdelijk te castreren. Dan wordt, gedurende een half jaar tot een jaar, het testosteron uitgezet bij de reu door een injectie met een implantaat. Levert dat een enorme verbetering op, dan kan een echte castratie volgen. Levert het een verslechtering op, dan is het fijn dat hij op den duur weer uitwerkt.

Als u advies op maat wilt, kunt u altijd een afspraak maken.

Knikkers op tafel

Euthanasie

Helaas komt aan ieder huisdierenleven een eind. Zonder technisch te worden: de meeste huisdieren zullen niet een “natuurlijke dood” sterven. Dat betekent dat vrijwel altijd het baasje de beslissing moet nemen om tot euthanasie over te gaan. Het actief beëindigen van het leven.

Dat is vaak een moelijke keuze. De dierenarts helpt u bij het nemen van zo’n beslissing.

Maar hoe gaat zoiets nou in zijn werk?

Sedatie: rustig gaan slapen

In de meeste gevallen zullen wij een huisdier een prikje geven waar hij of zij erg rustig van wordt. In veel gevallen zullen ze zelfs volledig in slaap vallen. We doen dit met een cocktail van stofjes die aangepast is op uw huisdier. Zo voorkomen we onnodige misselijkheid, pijn of angst.

In sommige gevallen, met name benauwde patiënten, slaan we deze stap soms over. Dit doen we, omdat niets zo eng is als langzaam suffer worden, terwijl je benauwd bent. Dat willen we alle dieren besparen.

Directe toegang tot de bloedbaan

Daarna plaatsen we bij honden een intraveneus catheter. Op die manier hebben we een directe toegang tot de bloedbaan, waar later het echte middel in moet.

Bij katten slaan we deze stap vaak over, omdat het bij de meeste katten erg eenvoudig is om bij de slapende kat de nieren te voelen. En als je iets in een nier injecteert, komt het ook razendsnel in de bloedbaan. Dit is een afweging die we maken per dier. Natuurlijk houden we hier ook rekening mee met de sedatie vooraf.

De euthanasie

Voor het daadwerkelijk euthanaseren gebruiken we een oplossing van pentobarbital. Dit is een erg krachtig anestheticum wat actief een groot deel van de hersenen remt. Effectief zetten we dus de hersenen uit. Dit gaat razendsnel, en is op zichzelf pijnloos. Zoals hierboven beschreven dienen we dit in sommige (spoed-)gevallen dan ook direct toe.

In nagenoeg alle gevallen dient de dierenarts dit toe via een bloedvat in de poot, of door in een nier te prikken. In het hart prikken wordt eigenlijk niet meer gedaan. Dat was weliswaar heel effectief, maar kan gruwelijk pijnlijk zijn als het niet 100% perfect gaat. Daar merk je aan de buitenkant meestal niet zoveel van, want op dat moment kan het dier het niet meer tonen.

Geen haast

Wij maken altijd tijd voor een euthanasie. Als het dier lijdt, maken we ruimte in ons schema, ook als dat eigenlijk niet handig voor ons schema is. Daarnaast nemen we alle tijd voor u en uw huisdier.

Na de euthanasie

Nadat de euthanasie uitgevoerd is, blijft de vraag wat er met de overblijfselen gedaan wordt.

Men kan kiezen voor:

  • Individuele crematie
  • Groeps crematie
  • Destructie
  • Zelf begraven
  • Overige

Voor meer informatie over wat die opties inhouden, kunt u het beste kijken op de website van het Hoeksche Hof. Dat is het crematorium waar wij het meest mee samenwerken.

Kosten

De kosten van een euthanasie hangen af van de grootte van het dier. Bij een kat is het meestal ongeveer €120, bij een grote hond ongeveer €210. De kosten van het crematorium komen daar los bij.

Er wordt gezegd dat dieren na een euthanasie de regenboogbrug over gaan

Kwaliteit – anesthesie

Standards of care: maat van kwaliteit

Net als bij een hoop andere beroepen, is het lastig om van je dierenarts de kwaliteit in te schatten. In tegenstelling tot wat een hoop mensen denken, is er bij dierenartsen weinig tot niks geregeld als het gaat om nascholing of kwaliteit van diensten. Niet iedere kliniek en niet iedere dierenarts heeft dus dezelfde kwaliteitsstandaarden als het gaat om de behandeling van uw huisdier.

Bij Dierenkliniek Dordrecht hebben we een erg hoge standaard, die toch praktisch toepasbaar en betaalbaar blijft. De praktijkeigenaar en dierenarts, Mathijs, maakt hierbij gebruik van zijn jarenlange ervaring in de meest vooraanstaande kliniek van Europa, en zijn tijd in landen met “minder”.

Kwaliteit van anesthesie

Voor een hoop ingrepen, zoals operaties, is anesthesie nodig. Daarmee bedoelen we dat een patiënt niet alleen slaapt, maar ook goede pijnstilling heeft en niet meer beweegt. Effectief is dat een gecontroleerde vergiftiging: iemand met chemische stofjes bewusteloos maken, en zorgen dat hij ook weer wakker wordt. Daar komt een hoop bij kijken. En er kan ook een hoop bij misgaan. Aangezien patiënten in de diergeneeskunde niet kunnen praten, gaan er waarschijnlijk een hoop anesthesiefouten onopgemerkt. Om dit te voorkomen hebben wij een aantal minimumeisen in onze Dierenkliniek. Zo geven wij uw huisdier de beste kwaliteit van zorg!

Het anesthesie plan

In tegenstelling tot een hoop praktijken hebben wij geen vast protocol voor anesthesie. Elke patiënt is uniek. We hebben natuurlijk wel wat tabellen ter ondersteuning, maar dat is net als de recepten van grootmoeder en het gebak van grootmoeder: die hebben alleen in de basis wat met elkaar te maken.

Het anesthesie plan – temparement

Waar wij rekening mee houden is allereerst het temparement van de patiënt. Bij een patiënt die bij binnenkomst al doodsbang is, willen we die angst zoveel mogelijk wegnemen met de stoffen die we gebruiken (vaak stofjes in de familie van Valium: benzodiazepines). Daarnaast moeten we er ook rekening mee houden dat, tijdens de anesthesie, ineens de adrenaline uitwerkt die in het systeem zit. En als laatste willen we dat de patiënt zich geen ongeluk schrikt bij wakker worden.

Ook maakt het temparement van een dier soms de keuze voor ons, via welke weg we de anesthesie-middelen toedienen: in een spier, of direct in de bloedbaan via een infuus.

Het anesthesie plan – aandoeningen

Ook een belangrijk onderdeel van de keuze uit anesthesie-middelen, is het feit of vermoeden dat een orgaan niet lekker meewerkt. De belangrijkste is wat dat betreft het hart: heeft de patiënt een hartkwaal, of bestaat het vermoeden van een hartkwaal, dan veranderen we de anesthesie zodat het hart niet extra belast wordt. Bij oudere dieren gaan we er trouwens automatisch van uit dat er mogelijk een aandoening speelt. Dus die krijgen automatisch al die behandeling. Bloedonderzoek heeft wat dat betreft niet zoveel invloed op onze anesthesie: alle patiënten die mogelijk wat onder de leden hebben, krijgen al de meest veilige aanpak.

Soms stellen we trouwens wel een bloedonderzoek voor, rondom een anesthesie, maar dat is dan omdat de patiënt dan toch mooi stil ligt.

Het anesthesie plan – pijnstilling

Elke ingreep heeft een ander niveau van pijnstilling nodig. Een gebit reinigen is bijvoorbeeld vervelend, maar niet erg pijnlijk. Een open-buik operatie is daarentegen heel pijnlijk. Om die klappen op te vangen kunnen we kiezen uit een scala aan pijnstillers, die we vaak in een combinatie toepassen. Pijn weghouden van een ingreep is makkelijker dan pijn wegkrijgen die al gevoeld is!

Het anesthesie plan – infuus

Ieder dier krijgt standaard de beste kwaliteit zorg
Iedere patiënt krijgt bij ons de beste kwaliteit anesthesie. Infuus, zuurstof, en bewaking van vitale functies.

Elke ingreep die langer dan 10 minuten duurt, gaat bij ons gepaard met een infuusbeleid. De reden hiervoor is dat het enorm belangrijk is dat er tijdens de anesthesie voldoende doorbloeding van alle organen is. En we geven het lichaam nogal wat tikken, als het gaat om doorbloeding, tijdens een anesthesie.

  1. Patiënten zijn meestal nuchter: dan drinken ze ook minder
  2. We gebruiken vaak stofjes die de bloeddruk doen dalen (alfa-2-agonist)
  3. We gebruiken vaak stofjes die de patiënt uitdrogen (alfa-2-agonist)
  4. Soms ademt een patiënt even te weinig en daalt daardoor de bloeddruk
  5. Als tijdens de anesthesie de adrenaline uitwerkt, kan de bloeddruk ineens kelderen
  6. Misschien heeft de patiënt een verborgen aandoening

Dit gebeurt bij de meerderheid van de klinieken op dit moment (Maart 2020) in Nederland niet. En aangezien onze patiënten niet kunnen klagen over hoofdpijn, onderkoeling of zelfs hersenschade, gaat dit vaak ongemerkt. Ook krijgen, als je dit niet doet, de nieren en het hart aardig wat tikken. Dat vinden wij onnodig.

Het anesthesie plan – bewaking

Alle anesthesiën die langer dan 10 minuten duren, gaan bij ons gepaard met intubatie. Dat wil zeggen dat er, door de mond, een buisje in de luchtpijp gedaan wordt.

Op deze manier kunnen we niet alleen zuurstof toedienen en voorkomen dat een patiënt zich per ongeluk verslikt. Ook kunnen we op deze manier heel goed meten hoeveel CO2 de patiënt uitademt. En dat is verreweg de meest nuttige maatstaf voor de toestand van de patiënt.

Ook controleren we tijdens de ingreep continue de hartslag van patiënten. Maar de ervaring leert dat de CO2 de beste waarde is, om op te letten.

Konijnen tanden of olifant?

Wij krijgen regelmatig het verzoek of we konijnen tanden, de voortanden meestal, niet bij kunnen knippen. Dit vragen mensen als de voortanden van een konijn scheef groeien.

Konijnentanden groeien altijd door. Dus als ze niet mooi recht afslijten, kunnen ze heel lang worden.

Konijn met doorgegroeide tanden
Dan lijkt zo’n konijn wel een olifantje. Je kunt je wel voorstellen dat zoiets in de weg zit bij het eten. En dat zijn nog maar de tanden van de onderkaak.

De tanden van de bovenkaak groeien dan natuurlijk ook door. Die bollen sneller naar binnen.

Konijn met doorgegroeide tanden slapend
Hier kun je al een beetje zien hoe dat er uitziet bij het slapende konijn.

Welnu, het verzoek om te knippen dus. Daarop zeggen wij steevast “nee”. Om drie redenen:

  1. Als je konijntanden knipt, kunnen ze splijten. Dat doet niet alleen verschrikkelijk veel pijn, maar het maakt het probleem ook nog veel erger
  2. Het is doodeng voor een konijn om iets aan zijn/haar tanden gedaan te krijgen, terwijl ze wakker zijn. Het konijn staat dan letterlijk doodsangsten uit
  3. Het is dweilen met de kraan open: ze groeien net zo hard weer scheef door. Dus je gaat herhaaldelijk de fouten van nummer 1 en 2 moeten herhalen

Wij vinden het sneu om onnodig risico te lopen, dieren onnodig pijn te doen, en dieren onnodig bang te laten zijn. Dus wat wij voorstellen is om ze te trekken. Dat lijkt heel rigoreus, en een hoop mensen kiezen dan ook de eerste keer voor afslijpen onder anesthesie. Maar in vrijwel alle gevallen komt het de tweede keer dan toch neer op het trekken van de voortanden. Dit is ook het advies van het LICG (link). Daar kan een konijn prima mee leven. Onze assistente, Danielle (link), heeft zelfs twee konijnen die de voortanden missen.

Hier een filmpje van een ander konijn die even laat zien dat je als konijn prima kunt eten zonder voortanden.

Voor de nieuwsgierigen die de konijnen tanden willen zien zonder konijn er aan vast, hieronder het ietwat bloederige plaatje.

WAARSCHUWING: NIET DOORSCROLLEN ALS JE NIET TEGEN DIT SOORT PLAATJES KUNT

ZEKER WETEN?

Konijnentanden zonder konijn

Vuurwerk

Het heerlijk avondje is gekomen, en daarmee zijn we weer een feest dichter bij Oud-en-Nieuw. Dat betekent naast goede voornemens, ook veel geknal.

De meeste huisdieren zijn geen fan van vuurwerk. Uit zich dat bij sommige dieren in wat milde onrust, voor anderen is de maand december een ware hel: vuurwerk angst.

De mooiste oplossing voor vuurwerk angst

Verreweg de mooiste oplossing is zorgen dat een dier de knallen en piepen niet meer eng vindt. Afhankelijk van het karakter van het huisdier is dit makkelijk, tot onmogelijk. Het belangrijkste nadeel  is dat het veel tijd en geduld kost. En met “tijd” bedoelen we dat je ruim vantevoren moet beginnen.

Hoe werkt dit desensitiseren? Het principe is vrij simpel: door het dier regelmatig bloot te stellen aan vuurwerkgeluid, maar dan zooooooo zachtjes dat het net storend is. En dan heeeeeeeeel langzaam (over dagen, weken, tot maanden) het volume harder zetten. Hiervoor waren vroeger bandjes en CD’s te koop. Tegenwoordig is het makkelijker om op Youtube of Spotify te zoeken. Een voorbeeld:

Helaas beginnen de meeste mensen te laat met deze therapie, en komt hij dus op de lijst van “Goede Voornemens” terecht voor volgend jaar.

Voor begeleiding hierbij adviseren wij professionele gedragsdeskundigen.

Vluchten voor vuurwerk angst

Een andere goede optie is het huisdier uit de bewoonde wereld te halen. Er zijn een hoop vakantie-oorden en dierenpensions waar niet tot nauwelijks geknald wordt. Helaas zitten die al snel vol rond de feestdagen, en moet je ook maar al die dagen zelf weg kunnen.

Zachte medische aanpak

Dan zijn er nog de net-niet medische middeltjes tegen vuurwerk angst. Deze hebben het voordeel dat ze zonder consult te verkrijgen zijn, maar het nadeel dat ze niet heel erg krachtig zijn. Je hebt het dan over dieten die kalmerend werken (link), of over pillen met mild kalmerende werking (link), en verdampers met endorfinen (voor hond link en voor kat link). Het mensen-equivalent is een kopje kamille-thee, een glaasje warme (anijs-)melk of de kalmerende geur van je ouderlijk huis. Dat kan bij de mild onrustige dieren helpen. Maar bij echte angst is dat meestal niet voldoende.

Er wordt ook hier-en-daar (al-dan-niet-legaal) spul verkocht met de stof Acepromazine er in. Dit is niet alleen een gevaarlijk goedje, maar het maakt een dier ook gevoeliger voor geluid. Het dier is dus suf door het middel, maar doodsbang. Gebruik dit dus niet!

Harde medische aanpak

Dan zijn er nog echte echte medicijnen tegen de vuurwerk angst. Op dit moment zijn daarvan twee stoffen geregistreerd voor honden (dus wettelijk toegestaan). Ook zijn er nog een drietal andere stoffen beschikbaar, als die eerste twee stoffen om de één of andere reden niet kunnen bij de patiënt.

Dit stukje houden we met opzet een beetje vaag. Ten eerste, omdat het verboden is om reclame te maken voor medicijnen. En ten tweede, omdat alles wat in deze paragraaf staat het beste in een consultkamer uitgelegd wordt.

Da’s geen excuus om iemand een kliniek in te krijgen trouwens. Er zijn twee hoofdredenen hiervoor:

  1. Medicatie voor de hersenen zijn erg persoonsgebonden
  2. Het is de wet

Er kan natuurlijk een uitzondering gelden als de patiënt bekend is bij de kliniek en de afgelopen tijd nog langs is geweest.

Heeft u nog vragen? Aarzel niet, en neem contact op! (link)

Toegift

Nog even een toegift. Het is een verouderd broodje aap dat je een huisdier niet mag troosten bij vuurwerk angst. Als een hond, kat, of welk dier dan ook om een knuffel en bescherming komt vragen: geef het dan gerust.

 

Toegift 2: CBD Olie

10 december 2019: CBD staat voor Cannabidiol, en is een stof die voorkomt in cannabis (niet, zoals THC, eentje waar je stoned van wordt trouwens).

Het lastige is dat er nog erg weinig bekend is over de werkingen en bijwerkingen van CBD olie, en dat het dus lastig is om dit professioneel te adviseren. De werking lijkt bijvoorbeeld aan te schurken tegen één van de twee geregistreerde medicijnen uit het artikeltje, en we denken dat het lijkt op de werking van de drie niet geregistreerde medicijnen uit het artikeltje (allemaal stoffen die op het GABAnerge deel van de hersenen werken). Maar daar zit hem nu het fijne: “het lijkt” en “we denken”. Op basis daarvan iets, als medicus, adviseren is erg riskant. Sterker nog: onze aansprakelijkheidsverzekering gaat erg boos kijken als we hiermee, en dus met dieren, gaan experimenteren.

Dus qua de werkzame stof in CBD olie zeggen we: het kan heel goed werken, maar er is te weinig over bekend om het te adviseren.

Daarnaast is de markt van CBD voorlopig erg slecht gereguleerd. Niet alleen is het daarom meestal niet betrouwbaar hoeveel werkende stof er in een druppel zit, maar ook is er geen officiële kwaliteitscontrole op bijmenging van schadelijke stoffen.
Er zijn uitzonderingen van gerenomeerde producenten, maar ook daarvan geldt, zoals we hierboven schreven, dat we het helaas niet kunnen adviseren.

Als er ooit een betrouwbare en bewezen werkende en veilige therapie uit komt, verandert dit uiteraard.

Kleuren voor dieren

Kleuren binnen de kliniek
Een foto van sommige kleuren binnen de kliniek

Bij het ontwerpen van de kliniek hebben we op een hoop details gelet. Één van die details is het gebruik van kleuren voor dieren. Honden en katten zien de wereld heel anders dan wij. Zo zien honden UVB licht, en wij niet. Dat is erg nuttig als ze willen zien waar een andere hond geplast heeft, want dat licht op in UV. En u maar denken dat ze dat plasje enkel op hun geur vinden!

Maar dat UVB zien is erg storend als er veel kunstmatig wit is. Dat licht namelijk ook op. Daarom hebben wij ons best gedaan zo min mogelijk storende kleuren binnen de kliniek te hebben. Bijvoorbeeld ook geen doktersjas. En zo min mogelijk wit, glimmend plastic. Voor meer uitleg kunt u hier terecht.

Gelukkig vinden hond en kat ongeveer dezelfde kleuren rustgevend als mensen. Dus niet alleen een ontspannen patiënt, maar ook een ontspannen baasje!

Fear Free colors
De zachte kleuren die prettig zijn voor dieren, zijn ook prettig voor mensen: dit is een voorbeeld van de Fear Free kleuren

Door te letten op hoe dieren de kleuren ervaren dragen wij ons steentje bij aan het Fear Free (Angstvrij) maken van onze kliniek.